ارائه دکتر سعید مدرسی در پژوهشگاه فضای مجازی با موضوع «والدگری رسانه‌ای در عصر دیجیتال»
به میزبانی «هسته مطالعات علوم انسانی پژوهشگاه فضای مجازی» ، نشست تخصصی «والدگری رسانه ای در عصر دیجیتال» با ارائه استاد سعید مدرسی، مدیر موسسه تربیت رسانه ای باران، و با حضور سرپرست پژوهشگاه مرکز ملی فضای مجازی حجت الاسلام میثم غلامی برگزار شد.
در ابتدای نشست محمدحسین خادم الحسینی، مدیر رویدادهای پژوهشگاه فضای مجازی، ضمن خوش آمد گویی به میهمانان و مدرس گفت: فضای مجازی امروزه دامن گیر تمامی خانواده هاست و برخلاف گذشته که اکثر افراد با مفاهیمی چون تربیت دیجیتال، سواد دیجیتال و… نا آشنا و نامانوس بودند؛ خانواده ها با این مفاهیم آشنا هستند و سعی در یادگیری این عناوین برای تربیت و رشد هر چه بیشتر فرزندان خود دارند.
در ادامه سعید مدرسی با پاسخ به این پرسش که چرا والدگری در عصر دیجیتال مهم است بحث خود را آغاز کرد و گفت: در ایران شش رویکرد نسبت به سواد رسانه‌ای داریم. رویکرد امنیتی که متولی آن پلیس فتا است و جلوگیری از کلاهبرداری‌های اینترنتی و نمونه های مشابه آن را مدیریت می‌کند، اولین آن است. پس از آن نگاه سیاسی است که مفاهیمی چون عملیات روانی و جنگ روایت‌ها را در خود جای می‌دهد. سومین رویکرد علوم ارتباطاتی است که نگاه منتقدانه به محتوا دارد. رویکرد حوزوی به سواد رسانه‌ای هم که اکثرا طلاب پوشش می‌دهند به مفاهیمی همچون جنگ نرم و تهاجم فرهنگی می‌پردازد. در دیدگاه روانشناسانه نیز بررسی اعتیاد به فضای مجازی، افسردگی و انزوای ناشی از فضای مجازی و… می‌پردازد و در ششمین رویکرد که والدگری ذیل این نگاه می باشد، نگاه تربیتی است. نگاه تربیتی سعی دارد صیانت تربیتی و رسانه‌ای، رشد همه جانبه کودک و نوجوان و هویت جامع رسانه‌ای را پوشش دهد.
وی با اشاره به اینکه در جهان امروز فضای مجازی و حقیقی در هم تنیده شده است و قابلیت تفکیک ندارد و از طرفی نیز پدر و مادری که آموزش رسانه‌ای ندیده است با قرار گرفتن در فضای امروز جامعه خود برای فرزند خود سخت افزار و نرم افزار‌های مختلف برای حضور در فضای مجازی را آماده می‌کند با ارائه تعریفی از رشد و تربیت افزود: رشد و تربیت به معنی رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب است پس خانواده باید وضع موجود را بشناسد، از وضع مطلوب شناخت داشته باشد و بداند باید چه طور از وضع موجود به مطلوب برسد. در گذشته خانواده، مدرسه و گروه همسالان جزو محیط های تربیتی بودند اما امروزه فضای مجازی نیز به محیط مذکور اضافه شده است. ما به عنوان پدر و مادر باید بدانیم اگر کنترل درست از فضای رسانه نداشته باشیم کودکمان به طور مستقیم از کودکی به بزرگسالی می رود.
مدیر موسسه رسانه باران در ادامه گفت: والد گری رسانه‌ای موثر یعنی نگاه همه جانبه داشتن به رسانه طبق سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که شامل شش معیار
۱- اعتقادی، عبادی، اخلاقی
۲- عاطفی- اجتماعی و اجتماعی- سیاسی
۳- تربیت زیستی و بدنی
۴- زیباشناختی و هنری
۵- اقتصادی و حرفه‌ای
۶- علمی و فناورانه
است. این نگاه همه جانبه یعنی پدر و مادر در سه لایه‌ی سخت افزار، نرم افزار و پلتفرم احاطه به مصرف مجازی کودک خود داشته باشد. خانواده باید به پاسخ این سوالات فکر کند که اگر می‌خواد یک سخت افزار برای فرزندش بخرد، کوچک بخرد یا بزرگ؟ در جیب جا بشود یا نشود؟ اگر نرم افزاری بر روی این سخت افزار می‌خواهد نصب شود پیام رسان باشد یا شبکه ی اجتماعی؟
نشست دکتر مدرسی در ادامه به دو مفهوم حیاط خلوت رسانه‌ای و حافظه مشترک رسانه‌ای رسید. پدر و مادر امروز همان طور که می‌داند فرزندش چند ساله است یا کلاس چندم است باید بداند که اخرین فیلم سینمایی ای که فرزندش دیده چیست؟ چه محتوایی را در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌کند؟ چه تم موسیقی می‌پسندد؟ اگر ما از حیاط خلوت رسانه‌ای به حافظه‌ی مشترک رسانه‌ای حرکت کنیم کودکمان در نوجوانی به خود صیانتی می‌رسد. والدین با دو روش وساطت ایجابی و سلبی حیاط خلوت رسانه‌ای را زدوده و به حافظه مشترک رسانه‌ای می‌رسند.
وی ادامه داد: مسیر تربیت رسانه‌ای که متشکل از انتخاب آگاهانه و کاربری مسئولانه است از مسیر اگاهی عمیق، خیر گزینی، مواجهه نقادانه و مصلحات تربیتی می‌گذرد. آگاهی عمیق یعنی پدر و مادر مسیر رشد را بشناسد؛ سه لایه‌ی سخت افزار، پلتفرم و نرم افزار و اثر این سه لایه را بداند. خیر گزینی به این معنی است که با توجه به مولفه های موجود و سایت های رده بندی سنی بهترین محتوا را برای خود و فرزند انتخاب کند. مواجهه نقادانه به این معنی است که بعد از انتخاب محتوای مناسب بدانیم فرزندمان چه قدر باید از این محتوا استفاده کند؟ با توجه به روحیات و فرهنگ خانوادگی ما از کدام قسمت ها استفاده کند و در آخر نیز مصلحات تربیتی این است که ما باید بدانیم فرزند ما به عنوان مثال بعد از سی دقیقه استفاده از این محتوا نیاز به دویدن یا فعالیت بدنی یا توجه و … دارد.
مدرسی با بیان این مطلب که خانواده‌ی ما برای انجام این مهم نیاز به آموزش، ابزار و پشتیبانی توسط دولت و متولیان این امر دارد افزود: خانواده‌ی ما باید قبل از هر چیز آموزش ببیند و دغدغه در آن ایجاد شود. این امر باید توسط سازمان‌ها که در راس آن وزارت آموزش و پرورش است انجام شود و پس از آموزش، ما نیاز داریم که ابزار صحیح هم داشته باشیم. بدانیم که از چه سایتی محتوای کودک خود را انتخاب کنیم. و در اخر هم با پشتیبانی صحیح دولت روی این ابزار‌ها، این نظارت و تربیت را ادامه دهیم.
مدرسی در انتها نیز با تعریف هوش دیجیتال و مفاهیم آن شامل: شهروند دیجیتال، تولید کننده دیجیتال و باهوش دیجیتال به معرفی منابع تکمیلی این ارائه پرداخت که شامل کتاب فرزندت را فالو کن نوشته ی سلمان هاشمیان، من نوجوانم نوشته ی علی اصغر احمدی، رسانه یا والدین دیگر نوشته ی ابراهیم مهرانی و مستند معضل اجتماعی ساخته‌ی جف اورلوسکی، خاموشی نمایشگرها ساخته ی جف هیات و گوشی های هوشمند: نیمه‌ی تاریک ساخته ی هیلاری اندرسون می باشد.