همان گونه که بر سر چهارراهها چراغ سه رنگ راهنما وجود دارد، در مصرف رسانهای نیز چراغ راهنمایی برای خانوادهها باید وجود داشته باشد.
در دنیای کنونی با فراگیر شدن رسانهها و ابزار ارتباطی، تربیت رسانهای یکی از مهمترین موضوعاتی است که باید مدنظر والدین قرار گیرد تا نسبت به روند تربیتی فرزندان خود کنترل و تأثیرگذاری بیشتری داشته باشند.
در این درس گفتارها دکتر سعید مدرسی، کارشناس مسائل تربیتی و سواد رسانهای به بیان نکاتی مهم در موضوع قانونگذاری رسانهای در خانواده میپردازد.
استاد سعید مدرسی در دهمین قسمت از این مجموعه به موضوع «حوزههای قانونگذاری رسانه برای خانوادهها» پرداخت که مشروح آن را در ادامه مشاهده میکنید و میخوانید.
«در ادامه مباحث آداب کاربری رسانه درباره اصول و شرایط قانونگذاری صحبت کردیم و از این جلسه به بعد به حیطه قانونگذاری اشاره میکنیم. اینکه قواعد و قوانین رسانهای در مورد چه موضوعاتی باید وضع شود اولین نکتهای است که والدین باید دقت نظر داشته باشند.
والدین زمانی که با فرزندان در مورد قانونگذاری رسانه در خانواده گفتوگو میکنند، باید توجه داشته باشند هدف استفاده از محتواها و درگاههای رسانهای چیست؟ اصولاً خانوادهها با اهداف مختلفی از درگاه رسانه استفاده میکنند برای مثال گاهی اوقات برای پر کردن ساعات روز و یا وقتگذرانی از رسانه استفاده میشود و گاهی اوقات نیز برای لذت بردن و سرگرمی از یک بازی رایانهای استفاده میشود، اما آیا میتوان از این درگاه استفاده بهتری هم داشت و باهدف والاتری از این درگاه استفاده کرد؟ پاسخ به این سؤال مثبت است.
مثال روشن برای درک موضوع این است که هر انسانی صرفاً به خاطر مزه خوب، یک ماده غذایی را مصرف نمیکند ممکن است ماده غذایی خوشمزه باشد، اما ضررهایی همراه داشته باشد. طبیعتاً هر انسانی سعی میکند ماده غذایی را مصرف کند که هم خوشمزه باشد و هم آسیبی به بدن وارد نکرده و مفید باشد.
طبیعتاً قرار نیست هر فرد یک ماده سمی خوشمزه را مصرف کند لذا در باب محتواهای رسانه هم این موضوع باید مدنظر والدین باشد. خانوادهای که قواعد، قوانین، هنجارها و برنامههای مناسبی برای مصرف رسانهای دارد و به اصلاح دارای تربیت رسانهای است، قطعاً نگاه آرمانی به الگوی مصرف رسانه دارند و هدفشان این است که بعد از مصرف رسانهای رشدی در خودشان و فرزندانشان ایجاد شود. این رشد میتواند در زمینه ارتقای دانش و آگاهی باشد. برای مثال زمانی که فرد یک برنامه تلویزیونی مشاهده میکند بعد از آن تغییر مثبتی در حیطه علمی برایش رخ دهد یا نکات مفیدی بعد از انجام بازی رایانهای و یا تماشای فیلم سینمایی و مستند یا خواندن کتاب کسب کند.
ممکن است بعد از مصرف رسانهای نگرش عمیقی در شخص به وجود آید لذا هدف از استفاده از درگاه رسانه برای کودکان و نوجوانان باید انتقال مهارت و یا ایجاد گرایش و انگیزه مثبت برای ادامه فعالیتهای فرزند باشد. برای مثال مصرف رسانه انگیزه کار خیر در خانواده ایجاد کند یا برای اعضای خانواده ذهنیت حفظ محیط زیست و حیات بشری شکل گیرد یا با مصرف رسانه نگاه توحیدی و حب معصومین(ع) در فرزندان شکل بگیرد البته بعضی اشعار و داستانها هستند که چنین کارکردی دارند. در نهایت باید گفت که خانواده با تربیت رسانهای در ابتدا هدف استفاده از درگاه رسانه(بهترین هدف نگاه رشد محور نسبت به محتواهای رسانهای است) را برای خود مشخص میکند.
همان گونه که بر سر چهارراهها چراغ سه رنگ راهنما وجود دارد، برای مصرف رسانهای نیز چراغ راهنمایی برای خانوادهها وجود دارد. چراغ قرمز یعنی اینکه این محتوای رسانهای مسموم کننده و آسیب آن قطعی است لذا تحت هیچ شرایطی از آن محتوا یا پلتفرم و یا سختافزار استفاده نباید کرد. چراغ زرد نشان دهنده این است که خانوادهها باید احتیاط کنند برخی از محتواهای رسانهای هستند که اثرگذاری مثبتی برای خانواده ندارد و صرفاً فقط زمان فرزندان را پر میکند و ذائقه معمولی برای فرزند ایجاد میکند که استفاده از این محتوا توصیه نمیشود، اما منعی هم ندارد. در نهایت چراغ سبز یعنی اینکه محتوا حتماً یک رشدی در فرزندان ایجاد میکند. خانوادهها دقت داشته باشند و تمام تلاش خود را به کار گیرند تا مصرف رسانهای آنها روی این چراغ سبز تنظیم شود.»
+این مطلب اولین بار با عنوان «اصول قانونگذاری رسانهای در خانواده/10 چراغ راهنمایی برای مصرف رسانهای داشته باشیم» روز ۸ تیر۱۴۰۱ در خبرگزاری ایکنا منتشر شده است.