مرکز تربیت رسانه‌ای باران

یکی از موضوعات بسیاری مهمی که می‌تواند موجب کاهش فاصله بین والدین و فرزندان در حوزه محتوای رسانه‌ای شود، داشتن سواد رسانه‌ای یا تربیت رسانه‌ای است که والدین می‌توانند از طریق آشنایی و فراگیری سواد و تربیت رسانه‌ای نسبت به نظارت و کنترل بر رفتار رسانه‌ای فرزندان خود اقدام کنند.

استاد مدرسی در دهمین کلیپ کوتاه آموزشی خود به مسئله تغییر شخصیت انسان‌ها به دلیل مدیریت نادرست استفاده از شبکه‌های اجتماعی اشاره و در تبیین این مسئله گفت:

رسانه‌های اجتماعی آورده‌های خوبی برای زندگی امروز ما داشته‌اند. تسهیل ارتباطات، خدمات، دریافت اطلاعات و… از آورده‌های خوب رسانه‌های اجتماعی است. ولی این شبکه‌های اجتماعی تغییراتی را در رفتار ما ایجاد کرده‌اند مثل ایجاد علاقه به اینکه عکس‌های شخصی خود را به اشتراک بگذاریم، دیده شویم و لایک جمع کنیم. این رفتار ما بر روی بچه‌ها نیز تأثیر گذاشته و بچه‌های ما هم به دنبال لایک جمع کردن رفته‌اند.
بچه‌هایی که تشنه لایکند
اینکه فرزند ما این همه دوست دارد در شبکه‌های اجتماعی لایک و در حقیقت تأیید دریافت کند، آیا به این معنی نیست که لایک گرفتنش از پدر و مادرش کمتر شده است؟ شاید تأیید شدنش از سوی پدر و مادرش کمتر شده است! شاید اینکه تا به این حد به دنبال دیده شدن است به این دلیل است که از سوی والدین دیده نشده و ارتباط عاطفی عمیق و مؤثری بین ما و فرزندمان رخ نداده است. پس ریشه‌ها و دلایل برخی از نارسایی‌ها و نابسامانی‌های فضای مجازی را باید در فضای واقعی جست‌وجو کنیم.

ساختار شبکه‌های اجتماعی ممکن است در ما تغییر رفتار ایجاد کند. مثلاً وقتی در برخی از رسانه‌های اجتماعی عکس و فیلم کوتاه از خودمان منتشر می‌کنیم و دیگران هم ما را تأیید می‌کنند، بعد از مدتی دچار هک تدریجی شخصیت می‌شویم.

وقتی می‌بینید قبلاً روح و خلق مستقلی داشتید و اگر به چیزی می‌رسیدید که درست است، لزوماً به دنبال تأیید دیگران نبودید، اما بعد از مدتی می‌بینید در فلان شبکه اجتماعی که در آن فعالیت دارید، نظر دیگران برای شما خیلی مهم شده است، این به معنای هک شخصیت شما است. این مسئله در کودکان که سن کمتری دارند، رفته رفته با کاهش عزت نفس و اعتماد به نفس بروز می‌کند.

اگر می‌بینید که بچه‌هایتان مدام از شما می‌پرسند که مامان این لباس را بپوشم؟ این غذا را بخورم؟ این کار را بکنم و … نشان می‌دهد که اتفاق بزرگی افتاده و کودک توانمندی مدیریت خود از دست داده است.

تحقیق و پایشی در کشور انگلستان انجام شده که نشان داد کسانی که از شبکه اجتماعی اینستاگرام بیش از دو ساعت در روز استفاده کرده بودند ۹۰ درصد از خودشان نارضایتی داشتند، چون جانشان فدای دیده شدن می‌شد و تصویرشان از خودشان خیلی قشنگ نبود. چون در آن شبکه مد شده هرکس یک عرصه نمایشی از وجود خودش به نمایش بگذارد. اگر مراقب نباشیم بعد از مدتی می‌بینیم نگرش، گرایش و رفتار ما تغییر کرده است. حواسمان باشد که در شبکه‌های اجتماعی به دنبال چه هستیم و از همین سن کودکی مراقب روحیات بچه‌هایمان باشیم.

+ این مطلب اولین بار با عنوان «پایِ درس سواد رسانه‌ای/ ۱۰ – هک تدریجی شخصیت در شبکه‌های اجتماعی» روز ۱۰ فروردین ۱۴۰۰ در خبرگزاری ایکنا منتشر شده است.