این انیمیشن به‌لحاظ فنی متوسط است، ایرادهای فیلم‌نامه‌ای دارد، برای همین هم شخصیت «لاته» تبدیل به ابرقهرمان نشده و چندان دیده نشده اما در عین حال در درونمایه‌ی خود، مفاهیمی مثل دوستی، شجاعت حق دوستی و غیره دارد.
درجشنواره نوروزی کدومو که با همکاری مرکز تربیت رسانه‌ای باران در نوروز هزار و چهارصد برگزار شده است، هر روز یک پویانمایی توسط کارشناسان مورد بررسی قرار گرفته است. پویانمایی هایی که همان روز از شبکه پویا پخش شده اند.
اولین روز از رویداد با حضور آقای مهندس حسین غفاری؛ پژوهشگر و مدرس تربیتی و آقای حسین حق‌پناه؛ عضو شورای تالیف کتاب سواد رسانه‌ای و معاون کودک و نوجوان موسسه تبیان برگزار شد. در این رویداد، خانواده‌ها در کنار اساتید نظراتشان را درباره‌ی انیمیشن «لاته و سنگ آب حیاتی» بیان کردند.
آقای حسین غفاری در ابتدای این نشست گفت: این انیمیشن به‌لحاظ فنی متوسط است، ایرادهای فیلم‌نامه‌ای دارد، برای همین هم شخصیت «لاته» تبدیل به ابرقهرمان نشده و چندان دیده نشده اما در عین حال در درونمایه‌ی خود، مفاهیمی مثل دوستی، شجاعت حق دوستی و غیره دارد. این البته از قابل پخش‌ترین انیمیشن‌های ماست که در پویا پخش شود و آسیب‌های کمتری داردکه در دوبله هم این آسیب ها کمتر شده اند. مثلا موضوع جادوگری در نسخه پویا از انیمیشن حذف شده که این کار خوبی هم هست. در تلویزیون حساسیت بیشتری نسبت به موضوعات آسیب زننده هست و این برای خانواده مناسب‌تر است.
آقای حسین حق‌پناه در ادامه‌ی این گفتگو گفت: خیلی از قصه‌های عامیانه کودکانه ما به‌لحاظ قصه و فرم از این انیمیشن قوی تر هستند. یک نکته جالب دیگر این است که در این انیمیشن، خانواده معتقدند که جادو کارساز نیست، اما در نهایت انیمیشن تاکید می‌کند که اتفاقا جادو کارساز بوده است. موضوع دیگر، تفاوت جنسیت سنجاب و جوجه تیغی به عنوان دو دوست است که البته باز هم در دوبله‌ی تلویزیون، رفع شده در حالی که در متن اصلی روی پسر و دختر بودنشان تاکید می‌شود. همچنین در نسخه اصلی جوجه تیغی بر این تاکید می‌کند که من شاهدخت و شاهزاده ام اما در نسخه پویا این تبدیل به قهرمان کوچک و خانم معلم می‌شود و این هم خلاقانه است. جا دارد بگویم که یک بازنمایی منفی در این سال‌ها از ممیزی خانوادگی صداوسیما شده مثل داستان عموی سوباسا که میگویند بخشی از یک رابطه نامشروع در انیمیشن فوتبالیست‌ها بوده یا درباره اوشین نیز همچین نکاتی میگویند. در حالی که خیلی از این گفته‌ها واقعیت ندارد. در شبکه پویا به این توجه می‌شود که حاشیه امنی برای فرزندان ما ایجاد بشود و از آسیب‌ها کم بشود.
حق‌پناه ادامه داد: در سالهای اخیر موضوع جادو در انیمیشن‌ها زیاد پربسامد شده مخصوصا برای زیر 7 سال و به این موضوع، تفاوت نسلی را هم گره می‌زنند و این میان، فرزندان هستند که به جادو باور دارند و می‌بینیم که در آخر هم جادو راه حل است.
غفاری در ادامه این جلسه‌ی آنلاین گفت: انیمیشن به پیش هم همین روند را دارد. رفتاری یا موضوعی مطرح می‌شود که در آن تقابلی میان فرزندان و والدین هست و در آخر هم نتیجه‌گیری به سود فرزندان و در تقابل با والدین است.
حق‌پناه در تکمیل صحبت‌های ارائه شده گفت: همکاری و کارگروهی در این انیمیشن خیلی زیاد تبلیغ می‌شود. اگر حین فیلم نشد، والدین بعد از فیلم از بچه ها چندتا سوال بپرسند : به‌نظر تو روابط بین تیوم و لاته چگونه بود؟ آیا توانستند به همکاری به اهدافشان برسند؟ اگر همکاری نمی‌کردند چه اتفاقاتی می‌افتاد؟ این همکاری و کار کروهی ارزشمندترین پیام انیمیشن بود. به‌علاوه، خود اهمیت داشتن آب و طبیعت نیز مهم‌ترین پیام‌های مثبت انیمیشن بود.
غفاری ادامه داد: اما بحث شکاف نسلی که در انیمیشن‌ها مطرح می‌شود قابل گفتگو نیست، یعنی معلوم نیست والد چطور باید در این باره با فرزندانش صحبت کند. این آثار، وجود شکاف نسلی را پیش فرض میگیرند و میگویند تقصیر هم لزوما از پدر و مادرهاست. این به شکل یک درونمایه‌ی پنهان در آثار درآمده. در این آثار، پدر خوب و مادر خوب کسی است که به نظرات فرزندان تمکین کند و با خواسته‌ی فرزندش و با نتیجه‌ی او کنار می‌آید. این نوعی ولنگاری در تربیت است و لزوما نباید این موضوع تجویز شود.
حسین حق‌پناه هم در پایان گفت: نکته جالب اینجاست که در دنیا مقالاتی راجع به شکاف نسلی وجود دارد که جالب اینجاست که پژوهش‌های ایران نشان داده که به معنای علم اش شکاف نسلی نداریم. البته ما تفاوت نسلی داریم و اختلاف نسلی داریم که می شود بعدا به آن پرداخت.
در ادامه‌ی گفتگو چند نفر از شرکت کنندگان نظراتشان را راجع به انیمیشن گفتند. از نکات مورد توجه آنها این بود که خانواده ها می توانند مفاهیم مثبت مثل همکاری و اتحاد را با ادبیات ایرانی پیوند دهند و به این بهانه باب گفتگو با فرزندان خود را راجع به این موضوعات باز کنند.
همچنین از دیگر مباحث مورد توجه خانواده‌ها، این بود که در این انیمیشن ظلم پذیر نبودن شخصیت های اول و گرفتن حق و حقوق توسط آنها به خوبی نمایش داده شده بود. البته به این نکته هم اشاره شد که این انیمیشن کودکان را به ماجراجویی و ریسک پذیری بیش از حد سوق می داد که البته در این انیمیشن به خاطر عدم پذیرش آنان توسط بزرگترها مطرح شده بود.
+ این مطلب اولین بار با عنوان «لاته و سنگ آب حیاتی در جشنواره نوروزی کدومو» روز 30 اسفند 1399 در سایت کدومو منتشر شده است.