مرکز تربیت رسانه‌ای باران

یکی از مسائل بسیار مهم مربوط به حوزه خانواده، موضوع سواد رسانه‌ای است. خانواده‌ها در گذشته هیچ‌گاه با چنین حجم وسیعی از رسانه‌ها و فضاهای ارتباط جمعی مواجه نبودند و شاید تنها وسایل ارتباطی خانواده‌ها تلویزیون، رادیو و تلفن بود. اما امروزه با توجه به رشد بسیار گسترده فضاهای مختلف رسانه‌ای و ارتباطی به ویژه فراهم بودن امکان استفاده از گوشی‌های همراه برای فرزندان، شرایطی در جامعه فراهم شده است که کنترل خانواده بر محتوای رسانه‌ای فرزندان کاهش پیدا کرده است.

یکی از موضوعات بسیاری مهمی که می‌تواند موجب کاهش فاصله بین والدین و فرزندان در حوزه محتوای رسانه‌ای شود، داشتن سواد رسانه‌ای یا تربیت رسانه‌ای است که والدین می‌توانند از طریق آشنایی و فراگیری سواد و تربیت رسانه‌ای نسبت به نظارت و کنترل بر رفتار رسانه‌ای فرزندان خود اقدام کنند.

در ادامه، دومین قسمت از این بسته‌های آموزشی با موضوع «مراقبت گوش‌ها و چشم‌هایتان» از سوی سعید مدرسی، کارشناس مسائل تربیتی و سواد رسانه‌ای ارائه می‌شود.

«زمانی که می‌خواهیم از یک درگاه رسانه‌ای استفاده کنیم، باید مراقب جسم خود نیز باشیم. آداب کاربری رسانه اقتضا می‌کند که ما به جسم خود آسیب نزنیم. قرار است که فوایدی به روح، ذهن و مغز خود برسانیم اما به یک‌باره متوجه می‌شویم که جسم ما که مرکب روح ما است، آسیب می‌بیند.

شاید یکی از آسیب‌های رایج استفاده از درگاه‌های رسانه‌های همانند تلفن همراه، تلویزیون و تبلت و … آسیب‌هایی است که ما به چشم خود می‌زنیم. حجم نور زیادی که در طول روز و یا در ساعات شب به چشم ما وارد می‌شود، آسیب‌های زیادی به جسم ما وارد می‌کند.

در همین ایام کرونایی میانگین نمره چشم نوجوانان ما یک نمره افزایش پیدا کرده است که یک اختلال نسلی است. باید هوای چشم خود را داشته باشیم. در این زمینه می‌توانیم از قاعده بیست، بیست استفاده کنیم، یعنی هر بیست دقیقه‌ای که به صفحات با نور آبی نگاه می‌کنیم، یک دقیقه به چشم خود استراحت دهیم به این صورت که به یک نقطه دوردست ترجیحا فضای سفید نگاه کنیم تا عضلات شبکیه چشم استراحت کنند تا خدایی ناکرده مشکلی برای چشمان ایجاد نشود.

نکته بعدی که برای برخی چشم‌ها به وجود می‌آید، خشکی سطح قرنیه است که بعضا منجر به بیماری شده و فشار چشم را بالا می‌برد. پس لازم است که ما هر پنج دقیقه یک بار تمرین پلک زدن داشته باشیم تا مایه قرنیه ترشح کرده و از آسیب دیدن قرنیه جلوگیری کند. نکته مهم بعدی تنظیم نور نمایشگر دستگاهی است که از آن استفاده می‌کنیم. اگر احیانا در محیط تاریک از این دستگاه‌ها استفاده می‌کنیم، باید مراقب باشیم تا نور نمایشگر ما بیش از اندازه نبوده و از محیط پیرامونی ما روشن‌تر نباشد؛ چراکه در غیر اینصورت یقینا به عضلات مردمک چشم ما فشار یادی وارد می‌کند. باید این مراقبت‌ها را انجام دهیم تا احیانا چشمان ما آسیب نبینند.

همچنین، در نوع استفاده از درگاه رسانه‌ای باید به گوش‌های خود نیز توجه داشته باشیم. بعضا برای اینکه مزاحم دیگران نباشیم از هندزفری استفاده می‌کنیم، اما اگر شدت امواج صوتی که از درگاه رسانه‌ای دریافت می‌کنیم، از یک حدی بیشتر باشد در بلندمدت باعث می‌شود که توانایی شنوایی خود را از دست بدهیم و آسیب ببینیم.

در هنگام استفاده از هندزفری باید از هندزفری شخصی خود بهره‌گیری کنیم؛ چراکه استفاده از هندزفری مشترک موجب انتقال بیماری و میکروب‌ها می‌شود. همچنین، برخلاف رسم رایج که اغلب مردم از دو گوشی هندزفری استفاده می‌کنند، بهتر است که از یک گوشی استفاده کنیم؛ چراکه بهره‌گیری از دو گوشی باعث می‌شود که شدت دریافت امواج از سوی گوش افزایش پیدا کند. یکی از توصیه‌های مهم در زمینه بهره‌گیری از هندزفری این است که باید حتما هر ۱۵ دقیقه یک بار به گوش خود استراحت دهیم و به یاد داشته باشیم که طول بازه مصرف ما از هندزفری بیشتر از چهار ۱۵ دقیقه یعنی بیشتر از یک ساعت نباشد».

+ این مطلب اولین بار با عنوان «پایِ درس سواد رسانه‌ای/ ۲ -بهره‌گیری از قانون «۲۰ ۲۰» هنگام استفاده از درگاه‌های رسانه‌ای» روز ۲ فروردین ۱۴۰۰ در خبرگزاری ایکنا منتشر شده است.