کارشناس مسائل تربیتی و سواد رسانهای، استاد سعید مدرسی، ضمن تأکید بر ضرورت وجود حافظه مشترک میان والدین و فرزندان، گفت: در یک خانواده متعادل کسی حیاط خلوت رسانهای ندارد.
یکی از مسائل بسیار مهم مربوط به حوزه خانواده، موضوع سواد رسانهای است. خانوادهها در گذشته هیچگاه با چنین حجم وسیعی از رسانهها و فضاهای ارتباط جمعی مواجه نبودند و شاید تنها وسایل ارتباطی خانوادهها تلویزیون، رادیو و تلفن بود اما امروزه با توجه به رشد بسیار گسترده فضاهای مختلف رسانهای و ارتباطی به ویژه فراهم بودن امکان استفاده از گوشیهای همراه برای فرزندان، شرایطی در جامعه فراهم شده است که کنترل خانواده بر محتوای رسانهای فرزندان کاهش پیدا کرده است.
یکی از موضوعات بسیاری مهمی که میتواند موجب کاهش فاصله بین والدین و فرزندان در حوزه محتوای رسانهای شود، داشتن سواد رسانهای یا تربیت رسانهای است که والدین میتوانند از طریق آشنایی و فراگیری سواد و تربیت رسانهای نسبت به نظارت و کنترل بر رفتار رسانهای فرزندان خود اقدام کنند.
بدین جهت خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) در راستای رسالت آموزشی خود اقدام به ارائه بستههای آموزشی برای خانوادهها در رابطه با موضوع سواد رسانهای کرده است که طی آن سعید مدرسی، کارشناس مسائل تربیتی و سواد رسانهای به بیان نکاتی مهم در موضوع سواد رسانهای میپردازد.
در ادامه، اولین قسمت از این بستههای آموزشی با موضوع «مراقبت از حافظه مشترک رسانهای» از سوی سعید مدرسی، کارشناس مسائل تربیتی و سواد رسانهای ارائه میشود.
«قصد داریم تا طی چند برنامه به موضوع سواد رسانهای و یا تربیت رسانهای بپردازیم. روزی روزگاری بود، یک خانهای بود و یک تلویزیون و یک تلفن. در آن زمانها خانوادهها با هم و در کنار فرزندانشان یک برنامه را تماشا میکردند و در مورد برنامهها و انیمیشنهای تلویزیونی با هم گفتوگو میکردند. هنگامی احیانا کسی با خانه تماس میگرفت، اول پدر خانه، بعد مادر خانه و سپس، برادر بزرگتر یا خواهر بزرگتر پاسخ وی را میدادند تا متوجه شوند که با کدام یک از افراد خانه کار دارد.
اما در زمانه امروزی هر کسی یک درگاه رسانهای شخصی برای خود پیدا کرده است. در گذشته والدین و فرزندان با هم حافظه مشترک رسانهای داشتند و با هم یک برنامه را میدیدند. طبعا در آن زمان والدین بین مصرف بچهها و محتوای رسانهای وساطت میکردند و اگر احیانا این محتواها نکات مثبتی داشتند، آن را در ذهن فرزندان خود تقویت میکردند و اگر حاوی نکات منفی نیز بودند، موارد انتقادی آن را برای فرزندان مطرح میکردند که این مسئله باعث میشد تا روند تربیتی بچهها تحت اشراف والدین قرار بگیرد و از فرصتهای رسانهای نیز به خوبی استفاده شود و والدین بتوانند از فرزندان خود در برابر تهدیدات رسانهای صیانت کنند.
با وجود اینکه امروز روزگار تغییر کرده و وسایل ارتباط جمعی نیز بسیار زیاد شدهاند، حجم محتواهای رسانهای نیز خیلی افزایش پیدا کرده است، اما اصول تربیت صحیح که تغییر نکرده است. بنابراین، خانوادهها از طریق تربیت رسانهای و سواد رسانهای، متوجه این موضوع هستند که باید با فرزندان خود حافظه مشترک رسانهای داشته باشند، یعنی در یک خانواده متعادل کسی حیات خلوت رسانهای ندارد که بتواند انیمیشن و فیلم سینمایی را به تنها تماشا کند و یا در فضای شبکهها و رسانههای اجتماعی یک اکانت مستقل داشته باشد.
در غیر این صورت، خانوادهها اصلا نمیدانند که فرزندانشان با چه کسانی مرتبط هستند و در چه فضایی قرار دارند که این مسئله باعث میشود فرزندان تحت اشرف تربیتی خانواده نباشند و روحیات ایشان نیز پس از مدتی با روحیه خانوادگی تفاوت پیدا کند. بنابراین، پدر و مادر باید بین محتوا و فرزندانشان وساطت داشته باشند که این وساطت به دو صورت رخ میدهد. وساطت تقویتکننده که بر پیامهای مثبت رسانهای فرزندان تأکید میکند و وساطت تعدیلکننده که نسبت به زمان مصرف فرزندان از رسانههای مختلف حساسیت دارد.
والدین در یک خانواده متعادل همیشه هوشیار هستند و همانطور که برای غذای بچهها برنامهریزی دارند تا آنها هر چیزی را به هر مقداری نخورند، همین دقت نظر را برای محتوای رسانهای فرزندان نیز اعمال میکنند. همانظور که غذا میتواند بدن ما را قوی و یا مزاج ما را مسموم کند، محتوای رسانهای نیز میتواند روح لطیف فرزندان را قوی یا مسموم کند. پدران و مادران باید حافظه مشترک رسانهای را به خاطر بسپارند و با مدیریت صحیح مصرف رسانهای در خانه، زمینه ایجاد فضای تربیتی صحیحی را برای فرزندان خود ایجاد کنند.»
+ این مطلب اولین بار با عنوان «پایِ درس سواد رسانهای/ ۱ – والدین با فرزندان خود حافظه مشترک رسانهای داشته باشند» روز ۱ فروردین ۱۴۰۰ در خبرگزاری ایکنا منتشر شده است.