چگونه فرزندانمان را در دنیای رسانه‌ها راهنمایی کنیم؟

از ابتدای تأسیس مؤسسه باران در سال ۱۳۹۹، دوره مبانی تربیت رسانه‌ای برای خانواده‌ها با نام «رشدانه» از محبوب‌ترین دوره‌های مؤسسه است که تاکنون ۴۰ بار برگزار شده و بیش از ۱۵ هزار خانواده و مربی مخاطب آن بوده‌اند.

در این دورۀ جامع هشت جلسه‌ای، خانواده‌ها ضمن آشنایی با مبانی تربیت رسانه‌ای و شیوه‌های صحیح مدیریّت رسانه در خانواده، با پنج قالب رسانه‌ایِ اخبار و تبلیغات، آثار داستانی و نمایشی، فضای مجازی و رسانه‌های اجتماعی، موسیقی و بازی‌های رایانه‌ای از نگاه تربیتی آشنا می‌شدند و در هر عرصه نکته‌هایی برای تربیت سالم فرزندانشان می‌آموختند.

درخواست مکرر والدین دغدغه‌مند و از سوی دیگر، کمبود منابع مکتوب و معتبر فارسی در این زمینه، مؤلفان را برآن داشت تا محتوای این دوره کاربردی را به صورت مکتوب نیز منتشر کنند تا آسان‌تر در اختیار عموم مخاطبان قرار گیرد.

کتاب «فرزندان امروز، والدین به‌روز» گزیده‌ای است از مباحث آغازین دوره جامع رشدانه مؤسسه باران – یعنی مهارت‌های والدگری دیجیتال، آداب کاربری رسانه‌ها و صنعت سرگرمی – که برای استفادۀ والدین و مربّیان گرامی تدوین و منتشر شده است.

ما نخستین پدرها و مادرهایی هستیم که فرزندانمان تا این حد درگیر رسانه‌ها شده‌اند. هیچ نقشهٔ راهنمای قدیمی در صندوقچهٔ تجربیّات پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای این شرایط جدید وجود ندارد…
باید بپذیریم که به زمانه‌ای نو قدم گذاشته‌ایم و ناگزیریم برای تربیت در عصر رسانه‌ها یا راهی بیابیم یا راهی بسازیم. راهی که فرزندانمان با‌ حرکت‌ در ‌آن بیاموزند‌ که‌ محصولات‌ و محتواهای‌ رسانه‌ای‌ را‌ آگاهانه‌ انتخاب‌ کنند‌ و ‌مسئولانه به کار ببرند. نام این راه تازه «تربیت رسانه‌ای» است…

– بخشی از متن کتاب

«فرزندان امروز»، به «والدین به‌روز» نیاز دارند

این کتاب قبل از آنکه نوشته شود، در ۴۰ دوره آموزشی زیسته و آزموده شده است. زبان اجرایی و توصیه‌های عملیاتی کتاب، آن را مناسب والدین و مربیان کرده و نظم مطالب و فشردگی محتوا، آن را به گزینه‌ای مطلوب برای تدریس در دوره‌ها و کلاس‌های تربیتی تبدیل کرده است.
در یک نگاه کلی این کتاب به جایگاه خانواده، شیوه‌های فرزندپروری، قانون‌گذاری رسانه‌ای در خانه و رابطه تربیت و سرگرمی پرداخته و سعی کرده سه‌گانه دانستن، خواستن و توانستن را در کنار هم ببیند.
در این کتاب از فصل اوّل تا چهارم، حرکت از مطالب کلّی (مبنایی) به مباحث جزئی‌تر (مصداقی) اتفاق می‌افتد.
فصل‌بندی دقیق کتاب، پراکنده‌گویی‌های فضای کارشناسان تربیتی و رسانه‌ای را به یک منظومه منسجم و چارچوبی قابل اتکا تبدیل کرده‌ است.
جان‌مایه‌ کتاب در فصل‌های سوم و چهارم آن است؛ جایی که به اصول قانون‌گذاری رسانه‌ای در خانواده و نحوه برنامه‌ریزی برای استفاده از رسانه‌ها پرداخته شده است.

رونمایی کتاب فرزندان امروز والدین به روز

فهرست کتاب

در فصل اوّل «جایگاه خانواده در تربیت» توضیح داده می‌شود تا خانواده‌ها نسبت به اثر فراموش‌شدۀ خود در شش عرصۀ تربیت رسانه‌ای فرزندان، هوشیار و حسّاس شوند.

در فصل دوّم برای یافتن شیوۀ صحیح «فرزندپروری در عصر دیجیتال» انواع شیوه‌های مواجهه با فرزندان بررسی و نقد می‌شود.

فصل سوّم به «راهبری تربیتی در خانواده» اختصاص دارد و اصول به‌کارگیری هنجارها، قوانین و برنامه‌های تربیت رسانه‌ای برای رشد فرزندان را شرح می‌دهد.

در فصل چهارم نیز «آداب انتخاب و کاربری رسانه‌ها» ذیل ده سؤال کاربردی مطرح شده و در پاسخ به هر سؤال، موارد قابل‌توجّه خانواده‌ها با جزئیّات ذکر شده است.

فصل پنجم، محتوایی متفاوت با چهار فصل قبلی دارد و مباحثی مبنایی‌تر را مطرح می‌کند. مخاطب فصل آخر، مربّیان نخبه و والدین هوشمندی هستند که کنجکاوند تا به موضوع «رسانه و سرگرمی» نگاهی عمیق‌تر داشته باشند. ممکن است مطالعۀ این فصل بدون پیش‌نیازهای فکری و علمی آن، کمی دشوار باشد؛ امّا با خواندن فصل پنجم، ابعاد گستردۀ «تربیت رسانه‌ای» و اثر آن در سبک زندگی بهتر درک می‌شود.

سؤالاتی که در این کتاب پاسخ داده می‌شود

چگونه برای استفاده از رسانه‌ها در خانه قانون‌گذاری کنیم؟

چه کنیم تا بچه‌ها به قوانین خانوادگی در استفاده از رسانه‌ها احترام بگذارند؟

چه زمانی برای فرزندمان گوشی هوشمند بخریم؟

با فرزندی که وابستگی شدید به رسانه‌ها دارد چه برخوردی بکنیم؟

چگونه برای فعالیت‌های رسانه‌ای، جایگزین مناسب پیدا کنیم؟

آیا می‌توانیم از مواجهه فرزندمان با محتواهای نامناسب رسانه‌ای جلوگیری کنیم؟

درباره نویسندگان

سعید مدرّسی

متولد ۱۳۵۶ تهران، دانش‌آموخته علوم تربیتی و مدیر مؤسسه تربیت رسانه‌ای باران است. از سال ۱۳۷۹ به عنوان معلم و مشاور تربیتی در مدارس شهر تهران فعالیت می‌کند و سال‌هاست به عنوان سخنران و کارشناس تربیتی و رسانه‌ای در جلسات والدین، مربیان و برنامه‌های تلویزیونی حاضر می‌شود.

حسین غفاری

متولد ۱۳۶۱ تهران، نویسنده، پژوهشگر و طراح آموزشی در حوزه‌های مختلف علوم انسانی است. از سال ۱۳۸۳ به عنوان معلم و مربی در مدارس شهرهای تهران و قم فعالیت می‌کند و از دهه ۱۳۹۰ سابقه همکاری مستمر با مجلات رشد آموزش و پرورش و سردبیری برنامه‌های مختلف رادیویی و تلویزیونی را در کارنامه دارد.

از نگاه دیگران

دکتر حمیدرضا آیت‌اللهی

استاد پیشکسوت فلسفه و تعلیم و تربیت

فضای مجازی و دنیای دیجیتال هر روز شرایط جدیدی ایجاد می‌کند که لازم است والدین بدانند در مواجهه با هر موقعیت چگونه رفتار کنند تا نه تنها عزیزانشان توانمندی و رشد تربیتی بیشتری پیدا کنند بلکه آنها را از انواع مخاطرات آن محافظت کنند. این کتاب بخوبی والدین را یاری می کند که بتوانند این وظیفه مهم‌شان را به انجام برسانند.

دکتر محمدصادق باطنی

رئیس مرکز کودک و نوجوان سازمان صداوسیما

این کتاب، حاصل نگاهی عاشقانه و دغدغه‌مند است؛ تصمیمی از آن دست که بسیاری فرصت پرداختنش را داشتند، اما تنها برخی با ایمان وارد آن شدند. مفاهیمی مثل «حافظه مشترک عاطفی» و «حافظه مشترک رسانه‌ای» به‌عنوان راهبردهای کلیدی و تازه در این کتاب معرفی شده است.

دکتر سجاد مهدی‌زاده

عضو هیئت علمی و پژوهشگر حوزه خانواده

تربیت رسانه‌ای، یکی از مهم‌ترین میدان‌های تربیت امروز است. ما به کتابی نیاز داریم که یک مادر در هر زمان و مکان بتواند با آن ارتباط بگیرد. این کتاب به حفظ و پایداری یک خانواده سالم در فضای جامعه امروز کمک می‌کند.

دکتر حسین حق‌پناه

معلم و پژوهشگر حوزه نوجوان و رسانه

وزن کلمات و عمق جملات کتاب «فرزندان امروز، والدین به‌روز» به‌مراتب فراتر از حجم صفحات آن است؛ چراکه این کتاب، عصاره‌ای ارزشمند و فشرده از سال‌ها مطالعه، مباحثه و تجربه در حوزه‌ی «تربیت رسانه‌ای» است که با بیانی نو و زبانی ساده بازنگاری شده است: از بازنگری و تحول در نگرش خواننده آغاز می‌شود و پس از آشنایی با دانش روز و کاربردی، با معرفی روش‌های مؤثر و هوشمندانه برای والدگری در عصر رسانه‌ها و فناوری‌های نوین پایان می‌یابد.